Test jouw 8 competenties als BPV begeleider

En dan ben je ineens BPV begeleider (of praktijkbegeleider zoals het officieel hoort te heten!)… Je studenten gaan op stage en van jou wordt verwacht dat daar vanuit de opleiding een optimale begeleidingsroute op los laat! Je bent er immers voor de student maar met je begeleiding ben je tevens een ambassadeur van je opleiding. Voor het BPV bedrijf ben je de schakel, het  aanspreekpunt, een klaagbank en de vraagbaak en de verwachtingen zijn hoog… Kortom: ze vragen wat van je!

In twee eerdere blogs heb ik geschreven over de competenties van de mentor en de (studie)loopbaanbegeleider. Vandaag het moment om die derde, zeer belangrijke, functie van BPV begeleider te ontleden. We gaan kijken naar de wettelijke kaders, een mogelijke structuur van de begeleiding (afhankelijk uiteraard van hoe je opleiding is ingericht) om vervolgens af te sluiten met een competentielijst.

De wettelijke kaders van BPV

Om te kunnen komen tot een effectieve BPV begeleiding is het van belang helder te hebben wat de wettelijke kaders  en randvoorwaarden zijn waaraan de BPV begeleider zich kan en moet toetsen. Deze wettelijke kaders zijn als volgt opgesteld:

• Er is sprake van een gestructureerde en gerichte leeractiviteit waarop begeleiding plaatsvindt. BPV begeleiding volgt dus het proces op een van tevoren vastgestelde begeleidingslijn.
• De leerdoelen (en dus ook de leeractiviteiten/-opdrachten) zijn direct (!) afgeleid van de kerntaken/werkprocessen KD. Het niveau sluit aan bij het niveau van het KD en de werkprocessen. Dit is vooral van belang bij de inrichting van het stageboek en het maken van de opdrachten.
• In de POK wordt vastgelegd aan welk deel van de kwalificatie wordt gewerkt, hoe de beoordeling plaatsvindt, het aantal uren per kalenderjaar, de begeleiding, enz. Een verwijzing naar BPV-boek is mogelijk. Dit is vooral van belang bij de inrichting van het stageboek en het maken van de opdrachten.
• Per student wordt door school een BPV-eindbeoordeling gegeven. Daarbij wordt het oordeel van de BPV-instelling betrokken. Een voldoende eindbeoordeling is een voorwaarde om het diploma te behalen.
• Elke student weet bij aanvang van de BPV waar zij/hij aan moet voldoen en op welke wijze de voorbereiding, begeleiding en beoordeling plaatsvindt.
• Bedrijven zijn op tijd en juist geïnformeerd over leeractiviteiten, planning, begeleiding, evaluatie en beoordeling.
• Er is een urenregistratie per student beschikbaar, dit om aan te tonen dat student voldoet aan wettelijke klokurennorm.

Een mogelijke structuur van BPV-begeleiding

Bij het uitvoeren van BPV begeleiding heeft zowel het BPV bedrijf als de opleiding (vertegenwoordigd door de BPV-begeleider) een eigen rol en verantwoordelijkheid. Samenvattend kan daarover gezegd worden:

Rol leerbedrijf

Het leerbedrijf dient de deelnemer een goede en veilige werkomgeving te bieden waarin de deelnemer werkzaamheden kan uitvoeren die gericht zijn op de opleiding. Tevens zorgt het bedrijf voor een begeleider die deskundig is op het vakgebied en beschikt over pedagogische/didactische vaardigheden. Het leerbedrijf onderhoudt contact met de onderwijsinstelling over de voortgang van de BPV en veelal wordt het leerbedrijf betrokken bij de beoordeling van de deelnemer. Het leerbedrijf evalueert een aantal keren per jaar de voortgang met de student en minimaal twee keer in aanwezigheid van de BPV begeleider van school en de student. Het leerbedrijf neemt bij stagnaties of veelvuldig verzuim contact op met de BPV begeleider van school.

Het leerbedrijf voldoet aan de criteria die zijn vastgelegd in het reglement erkenning leerbedrijven. Kortom:

• aanbieden van relevante werkzaamheden
• begeleiden van de deelnemer
• contact onderhouden met de onderwijsinstelling
• op verzoek van de onderwijsinstelling: beoordelen van de deelnemer
• (mede)ondertekenen van de beroepspraktijkvormingsovereenkomst;

Rol onderwijsinstelling (de BPV begeleider)

Een onderwijsinstelling is verantwoordelijk voor de inhoud van de opleiding. Dit betekent dat elke onderwijsinstelling zelf mag bepalen hoe ze haar onderwijs inricht. Wat wel vastligt is het wat, dit zijn de eisen uit het kwalificatiedossier. Een voorwaarde voor diplomering is dat de deelnemer aan het einde van de opleiding voldoet aan de eisen uit het kwalificatiedossier. Het eindresultaat staat dus vast, maar de weg er naartoe niet. Ook de invulling van de BPV is een taak van de onderwijsinstelling. Samenwerking met het leerbedrijf is hierin zeer belangrijk. Kortom:

• uitvoeren van de opleiding (bepalen van de inhoud);
• examinering en diplomering;
• bewaken van de voortgang van de opleiding;
• registratie van de resultaten van de deelnemer;
• contact onderhouden met leerbedrijven;
• opstellen van een beroepspraktijkvormingsovereenkomst (BPVO).

Specifiek betekent dat voor de BPV-begeleider het uitvoeren van onderstaande begeleidingsstructuur:

• Samenwerken met het leerbedrijf aan de afstemming van het leertraject van studenten.
  • onderhoudt contacten met betrokkenen in het leerbedrijf gericht op een goede samenwerking en afstemming ten aanzien van het leertraject van de student in de BPV
  • voert gesprekken met de vaste praktijk/werkbegeleider van het leerbedrijf over de voortgang van het leerproces en de leerprestaties van de student in relatie tot zijn individueel leerplan en de eisen vanuit het opleidingsprogramma
  • voert gesprekken met de praktijkbegeleiding van het leerbedrijf waarin hij het verloop en het resultaat van de beoordelingen (zowel kwalificerend als ontwikkelingsgericht) bespreekt
  • maakt nieuwe afspraken over de begeleiding, het leer- en beoordelingstraject in de BPV met de praktijkopleider
  • bemiddelen bij problemen, onenigheid en conflicten, die de ontwikkeling van de student in de BPV belemmeren

• Ondersteunen van de student bij het opstellen van een individueel leerplan.
  • informeert de student over de richtlijnen en eisen van de onderwijsinstelling t.a.v. de BPV
  • helpt de student om op basis van het opleidingsprogramma de eigen leervraag met leerdoelen te formuleren
  • ondersteunt de student bij het opstellen van een individueel leerplan 

• Ondersteunen van de student binnen de onderwijsinstelling ten aanzien van zijn leertraject in de BPV.
  • ondersteunt de student bij het vinden van een leerbedrijf (BPV) dat past bij zijn leervraag en leerdoelen
  • stemt de begeleiding van de student af op zijn leervraag, leerdoelen, leerstijl en beginsituatie
  • houdt in de begeleiding rekening met de wensen en behoeften van de student en met de eisen vanuit onderwijsinstelling en leerbedrijf
  • bereidt de student voor op de uitvoering van praktijkopdrachten in de BPV
  • coacht de student bij het bijstellen van zijn leervraag en individuele leerdoelen voor de BPV (en daarmee ook van zijn individueel leerplan)
  • ondersteunt de student bij gesignaleerde problemen in de BPV met zijn leertraject in de richting van oplossingen
  • bewaakt door middel van gesprekken met de student zijn vorderingen in zijn leerproces en leerprestaties op basis van zijn individueel leerplan (ook wel: persoonlijk ontwikkelingsplan)
  • registreert de vorderingen van de student via rapportages

• Bewaken van de vorderingen in de BPV aan de hand van beoordelingsresultaten.
  • bespreekt met de student het verloop en resultaten van zijn (kwalificerende en ontwikkelingsgerichte) beoordelingen waarbij eventueel de praktijkbegeleider uit het leerbedrijf aanwezig is
  • ondersteunt de student in de voorbereiding op beoordelingen in de BPV
  • maakt, indien nodig, met de student en praktijkbegeleider uit het leerbedrijf aanvullende afspraken over ontwikkelingsgerichte en kwalificerende beoordelingen in de BPV
  • bepaalt, afhankelijk van gemaakte afspraken, de (eind)beoordeling van opleidingsonderdelen van de student (al dan niet in overleg met de praktijkbegeleider uit het leerbedrijf )
  • geeft de (eind)beoordeling door aan belanghebbenden binnen de opleiding (bv mentor, administratie)

• Werken aan de eigen begeleidingsvaardigheden.
  • houdt zich op de hoogte van nieuwe inzichten over begeleiden, opleiden en (ontwikkelingsgericht en kwalificerend) beoordelen
  • vraagt om feedback over het eigen functioneren en geeft feedback aan anderen
  • verdiept haar kennis over begeleiden, opleiden en beoordelen van studenten door mee te doen aan inhoudelijke discussies met collega’s en anderen en via scholing
  • legt studenten en collega’s de visie uit van de onderwijsinstelling op begeleiden, opleiden en beoordelen in de BPV.

• Meehelpen aan het verbeteren van de BPV-begeleiding binnen de onderwijs-instelling.
  • werkt aan het bevorderen en bewaken van het begeleiden, opleiden en beoordelen in de rol van BPV-begeleider op de onderwijsinstelling door deelname aan bijvoorbeeld ontwikkel- of intervisiegroepen of door mee te doen aan verbetertrajecten op dit gebied
  • werkt met instrumenten volgens kwaliteitszorgsystemen
  • ziet toe op naleving van protocollen en richtlijnen t.a.v. begeleiden en beoordelen.

Competenties BPV begeleider

BPV begeleider is een specifieke rol binnen het onderwijs ook al wordt deze over het algemeen uitgevoerd door degene die ook de mentor is. Om je te ondersteunen hebben we een competentiewijzer gemaakt voor de BPV begeleider. Op deze wijzer kun je zien welke competenties van je verwacht worden en je kunt daarbij zelf aangeven of je daarin nog groeimogelijkheden voor jezelf ziet (+ is goede beheersing, +/- is voldoende beheersing maar zou kunnen worden verdiept, – is nog niet in voldoende mate aanwezig dus welke acties ga ik ondernemen?)

In de opleidingspraktijk zien we vaak dat de functies van mentor, (studie)loopbaanbegeleiding en BPV-begeleiding gemengde functies zijn of worden uitgevoerd door één en dezelfde docent. Dit overzicht van de BPV-begeleiding kun je samen met de eerder genoemde blogs over mentorschap en (studie)loopbaanbegeleiding gebruiken om structuur in de totale begeleiding te creëren door onder andere te kijken waar typische raakvlakken zijn van deze functies maar ook de duidelijke verschillen. Simpelweg omdat de student ‘recht heeft’ op al deze vormen van begeleiding en zowel hij als jij door de bomen het bos wél kunnen zien!

Mocht je meer willen weten over het inrichten van de begeleidingstructuur op jouw opleiding, neem dan eens contact met me op. Ik heb twee mooie voorbeelden van het ROC van Amsterdam en Edudelta die ik graag met je wil delen om tot nieuwe maar vooral op maat gemaakte ideeën te komen voor jouw opleiding. Geïnteresseerd? Stuur me dan een mailtje of maak vrijblijvend een afspraak voor een gesprek om te bekijken wat we voor elkaar zouden kunnen betekenen!