De voorlichtingen en open dagen zijn achter de rug, studenten schrijven zich in, het proces van intakegesprekken, studiekeuzecheck of decentrale selectie is in volle gang. Kortom veel nieuwe studenten staan klaar om in het nieuwe studiejaar vol enthousiasme aan een beroepsopleiding te beginnen.

De vraag is echter of deze studenten, die in september 2015 beginnen, zich aan het eind van hun opleiding ook manifesteren als ambassadeur voor jouw opleiding?

Wanneer ik kijk naar het aantal studenten dat zijn of haar huidige opleiding zou aanbevelen aan familie of vrienden dan komt de score nog niet zo vaak boven de 70% uit (Elsevier, 2014). Juist deze score vind ik interessant bij de tevredenheidsonderzoeken  onder studenten. Eén van de doelen van opleidingen moet zijn om studenten en oud-studenten intensief te betrekken bij de professionele leergemeenschap (DuFour, 2013) van de opleiding.

De centrale vraag in dit blog is hoe we de nieuwe studenten straks als ambassadeur bij de opleiding kunnen betrekken? Het meest makkelijke antwoord is dat we de student vanaf vandaag echt centraal moeten stellen. Niet het aanbod vanuit de opleiding maar de vraag van de student in zijn of haar leerproces staat centraal.

In mijn visie zijn er vier cruciale stappen om de student van vreemde (de fase voordat hij of zij de opleiding kent) naar ambassadeur te krijgen. De fase van ambassadeur is bereikt wanneer de student actief de opleiding aanbeveelt aan vrienden en familie.

In essentie gaat het erom dat de student de mindset doorloopt van de opleiding leren kennen, de opleiding gaan waarderen tot de opleiding gaan vertrouwen (zie de figuur hieronder).

In de fase waarin de student de opleiding leert kennen is het belangrijk dat de informatie gegeven wordt aan de hand van de behoeften van de student. Ik zie veel voorlichtingsmateriaal en presentaties tijdens open dagen waarin de opleidingen vertellen wat ze allemaal te bieden hebben. De vraag van studenten of ouders komt nauwelijks aan bod. Bovendien is het de vraag in hoeverre de voorlichting authentiek en betrouwbaar is? In deze fase is het naar mijn mening vooral belangrijk om oud-studenten aan het woord te laten die kunnen aangeven hoe het onderwijs er echt uitziet. Referenties van stageadressen, ouders en oud-studenten helpen in deze fase heel erg om een betrouwbaar beeld van de opleiding te geven. Ik hoor nog veel voorlichting gaan over de uitgebreide keuzevrijheid van studenten, intensieve begeleiding vanuit de opleiding, de mogelijkheid tot het kiezen van je eigen leerpad en de intensieve relaties met de beroepspraktijk. Mooi wanneer dit wordt waargemaakt maar ik vraag me af in hoeverre dit bijdraagt tot het wekken van realistische verwachtingen? Het doel in deze fase is om toekomstige studenten te bewegen om van vreemde, vriend van de opleiding te worden. Ze moeten enthousiast worden voor de opleiding en de fase van leren kennen naar leuk vinden, moet hier plaatsvinden. Hoe specifieker de informatie over de opleiding uit onverdachte hoek (dus niet “wij van WC eend bevelen WC-eend aan”), hoe groter de kans dat de vreemde potentiële student, de opleiding gaat waarderen. Ik denk dat het ook belangrijk is om massacommunicatie over het instituut van hogeschool of een mbo instellingen tot een minimum te beperken (sorry afdeling M&C).

De volgende fase is een potentiële student die de opleiding in principe zou willen gaan doen zich ook daadwerkelijk te laten inschrijven. In deze fase is het belangrijk om niet alleen te selecteren tussen potentiële studenten maar ook daadwerkelijk kennis met ze te maken en de begeleiding te starten. Het risico voor de student om zich in te schrijven in jouw opleiding moet klein zijn. Opleidingen die er in slagen om de (studie-)loopbaanbegeleiding te starten vanaf het moment van de intake, zijn succesvoller in het creëren van ambassadeurs voor de opleiding. Het zijn namelijk deze opleidingen waar niet alleen de kwalificatie centraal staat maar ook het ontwikkelen van bekwaamheden om zich te redden in de maatschappij en persoonlijke ontwikkeling (Biesta, 2015).

Tot slot de fase van student naar ambassadeur. Hoe krijgen we studenten zo tevreden dat zij hun opleiding gaan aanbevelen aan vrienden en familie? En hoe krijgen we ze zo ver dat ze positief spreken over hun opleiding? Het antwoord is simpel: zorg dat ze goed gekwalificeerd de arbeidsmarkt op kunnen en zorg voor de rest dat je meer doet dan dat je in de voorlichting beloofd hebt (“overdeliver”). De student echt centraal stellen. Dus niet het programma uitvoeren dat de docent heeft voorbereid maar ingaan op de vraagstukken en dilemma’s van studenten, ze uitnodigen tot persoonlijke ontwikkeling en zelf nadenken, voor ze klaar staan met begeleiding bij praktische en inhoudelijke vragen, resultaten van evaluaties aan ze terug geven en laten zien dat je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in hun mening. Samengevat lijkt dit heel sterk op het vormgeven van een echte professionele leergemeenschap waarin bedrijfsleven, de docent en de student echt samenwerken.

Ik ben benieuwd naar voorbeelden waarin het opleidingen lukt om van studenten ambassadeurs te maken. Ik nodig iedereen dan ook uit om in het commentaarveld hieronder deze voorbeelden met collega’s te delen. Iedereen die een reactie achterlaat ontvangt een exemplaar van ons nieuwe boek 100% jezelf.

Bronnen:

Biesta, G. (2015). Het prachtige risico van onderwijs: Uitgeverij Phronese. (http://onderwijsboek.nl/het-prachtige-risico-van-onderwijs)

DuFour, R. & M. Fullan. (2013). De vijf essenties van leidinggeven aan een PLG. Rotterdam: Bazalt. (http://onderwijsboek.nl/de-vijf-essenties-van-leidinggeven-aan-een-plg)

Elsevier. (2014). Beste studies 2014.   Retrieved may 17th, 2015